20 000-1500  Amerikaanse prehistorie

 800-1500  Geschiedenis van de staten Spanje en Portugal in de reconquista

1492       Cristoforo Colombo word 1451 geboren in een ambachts-gezin van de wol-wever Dominico
           in Genua die ook kaas verkoopt in Savona waar het gezin naar verhuist 1470 en een
           herberg overneemt, hier gaat zijn jongere broer Bartolomeo werken bij een kaarten
           maker. (wereld kaarten 1450, 1467, 1481, 1482)
           In deze tijd zijn Portugese zeevaarders bezig een overzeesche route naar Indie(Azie)
           aan het zoeken langs de kust om Afrika voorbij de kaap waar ze met een golfstroom
           naar het westen de Indische oceaan kunnen oversteken en dan bij de wereld van
           Indie(Azie) kunnen komen waar Hindustan ligt die alle specerijen exporteren die dan
           nog via de Arabieren voor veel geld in Europa worden geimporteerd.
           Barthelomeo en Columbus die revolutaire berekeningen van een spherische aarde
           gebruiken berekenen dat in plaats van naar het oosten te varen naar Hindustan ze ook
           direct in het westen de Atlantische oceaan kunnen oversteken naar oostelijk Indie
           (Azie) en via de eilanden Japan, langs het vasteland van China naar Hindustan varen. 
           Na 1485 vertrekt Bartelomeo met de plannen naar Frankrijk om Koning Karel VIII steun
           te vragen voor een expeditie, Christoforo migreert naar Spanje om Koning Fernando II
           te vragen, uiteindelijk weet Christoforo (hier Christobal Colon genoemt) toestemming
           te krijgen van de Spaanse koningin Isabella I in de feestvreugde nadat het laatste
           Moslim Rijk Granada is verslagen en hij vertrekt zo snel mogelijk voordat het Spaanse
           hof zich bedenkt waardoor Bartelomeo de 1ste reis mist.
           1492 1ste reis, Omdat geen zeeman zich meld bij Columbus vloot in de havenstad Palos
                de la Frontera word hier op Koninklijk bevel 100 man opgetrommeld en verplicht
                mee te varen in een kraak met 50 man en 2 Karvelen met elk 20 man en 3 mei
                vertrekt Columbus met zijn vloot.
                Na een kapot roer varen ze 9 augustus voor reperaties naar de Kanarische
                eilanden (1402 Spaans) en beginnen 6 september aan de Atlantische oversteek,
                na een roerige oversteek ontdekken ze 7 oktober een zwerm vogels en als ze deze
                volgen zichten ze 12 oktober land.
                Ze arriveren op een eiland van de Bahamas (denken Japan) en worden hier gastvrij
                ontvangen door de Taino bevolking die leven van de jacht, tuinieren en handelen
                met de eilanden om hun heen en dragen grote Gouden sieraden, ze geven de
                Spanjaarden voedsel en hulp bij reperaties waarna de vloot verschillende eilanden
                afvaart om in kaart te brengen en ontdekken 28 oktober Cuba (denken China).
                Op 5 december landen ze op Hispaniola (Goudland) waar ze verblijven bij Taino's
                die nog meer Goud dragen, als hier de kraak schipbreuk leid laat Columbus 40 man
                achter waarvoor hij het fort La Navidad (Caracal) bouwt en keert terug naar
                Spanje en bereiken na een Orkaan de Azoren.
                Vlak bij Europa moet Columbus opnieuw een storm ontlopen (andere vloot van 100
                Karvellen zinkt) en wijkt uit naar de Portugese havenstad Lissabon (Spaanse
                concurent) 4 maart, de vloot arriveerd uiteindelijk in Barcelona op 14 maart en
                toont Taino's, tabak, annanas, kalkoenen, de hangmat en wat gouden sieraden.
                 The journal of his first voyage to America
                 Letter of Christopher Columbus to Rafael Sanchez
                written on board the caravel while returning from his first voyage

           1492 2de reis, Voor de twede reis krijgt Columbus van de Spaanse koningin een vloot
                van 17 schepen met bemanning, 1500 edelen en ridders (waaronder Alonso de Ojeda
                en Juan Ponce de León), koeien, schapen, paarden e.d. en hij vertrekt
                24 september 1493 vanuit Cadiz en 13 oktober maakt hij van de Kanarische
                eilanden een onverwacht snelle Atlantische oversteek en komt aan 3 november
                op het eiland Dominica en Santa Marie Galante.
                Van hieruit vaart Columbus noordwaards en verkent 4 tot 10 november de Santa
                María de Guadalupe de Extremadura eilanden  en via de kleine en grote Antillen 
                bereikt hij 19 november het eiland San Juan Bautista (Peurto rico), na  een
                korte landing vaart hij verder en arriveert 22 november  op Hispaniola en
                ontdekt dat La Navidad is vernietigt en Spanjaarden zijn begraven.
                De Taino's vertellen over de krijgszuchtige Carib stam op vrouwenjacht die de
                Spanjaarden hadden overvallen, Columbus vaart weg naar oosten tot de Bajabonico
                rivier-mond waar hij de kolonie La Isabella sticht, voor het bestuur van
                Columbus en zijn broers word een stenen villa en voor de priesters een stenen
                kerk gebouwd, edelen en ridders laten door de Taino's lemen huisjes bouwen,
                24 april gaat Columbus  op expeditie met enkele schepen naar Cuba en ontdekt
                30 april dat ook dit een eiland is en niet het vasteland China waarvan hij 3 Mei
                naar het zuiden vaart en arriveerd 5 mei op Jamaica waar hij door grootschalige
                aanval van het Carib volk word verjaagd 13 mei en vaart terug naar Cuba, hier
                besluit hij spontaan westwaards te varen op zoek naar het vasteland tot 13 juni
                 hij opgeeft en na zware reis terugkeert, na verkenning van de zuidkust van
                Hispaniola arriveerd hij 20 Augustus in La Isabella.
                De meeste edelen en ridders hebben een groot aantal Taino's gedwongen tot
                landontginning voor wat akkertjes rond de kolonie en ontdekken in een moeras te
                verkeren waardoor dit een slopende bezigheid word, uiteindelijk trekken de
                Taino's zich terug in de bergen en verbreken het contact waarna Spaanse ridders
                dorpen overvallen in de weide omgeving om Taino's te ronselen.
                Columbus verbied overvallen op dorpen in de omgeving maar onder hoge druk om
                o.a. de hoge lening van zijn expeditie te betalen koopt hij 1600 Taino gevangen
                van een Carib stam (400 worden vrijgelaten) om als slaven Goud te delven van de
                weinige Goud aders die de Spanjaarden hier vinden, als Taino's een bepaalde
                hoeveelheid niet op tijd haalden werden ze terechtgesteld.
                Al gauw organiseren de Taino stammen aanvallen op de kolonie die echter met vele
                kanonnen en vuurwapens kunnen worden afgeweerd, echter het verlies van
                vreedzaam contact met de Taino's leid tot een voedseltekort en Columbus verlaat
                met 2 schepen 10 maart 1496 de kolonie met 560 Taino slaven om versterking uit
                Spanje te halen terwijl zijn broer Bartelomeo aan de zuidkust (minder
                stormachtig) de nieuwe kolonie La Nueva Isabela sticht waar ook Taino's worden
                geronseld voor landarbeid en goudmijnbouw.
                Columbus arriveerd 8 juni in Spanje met 360 Taino slaven waarvan de koningin
                (zij keurt slavernij af) 200 in dienst neemt en 160 vrijlaat met de order
                te worden teruggebracht naar Indie, de investeerders zijn ook ontevreden omdat
                men de hoeveelheid Goud verwaarloosbaar klein vind.
                Velen geloven ook niet dat hij Indie heeft ontdekt maar een paar eilanden in de
                wereldoceaan waarachter alleen de rand van de aarde schuilt, daarbij komt de afkeer
                van sommigen onder de bemanning die hem de Tyran van de Caribean noemen.

1493       Als reactie op Columbus ontdekkingen roept Paus Alexander VI een pauselijke bul uit,
           en vraagt de Spaanse kroon alles te doen deze heidenen te onderwerpen en bekeren tot
           de Katholieke kerk.
1494       Verdrag van Tordesilles, Portugal die al een eeuw bezig was op zoek naar een route op 
           Indie ziet Spanje als kaper van zijn handel en klaagt bij de Paus die beslist dat Portugal 
           het alleenrecht krijgt op handel in Indie oostelijk van de meridiaan 370 leuga (814 km) 
           west van Kaap Verde (42°30'W) en Spanje krijgt het alleenrecht westelijk van deze grens.

1497 N     Giovanni Cabotti arriveerd in Newfoundland en eist het gebied op voor England
           (verwerpen authoriteit van Paus) en verschillende vissersvloten van west Europa
           (Bretons and Normandiers van Frankrijk en Portugezen) varen regelmatig naar deze
           regio voor de rijke visgronden van de Grand Banks en maken ook de eerste contacten
           met lokale stammen hier aan de kust. link, kaart 

           Franse zeevaarders van de steden Saint-Malo en Dieppe organiseren handel met 
           Indiaanse stammen tussen Orinoco en Amazone rivier.

1498       Nog voordat Columbus voor zijn 3de reis vertrekt verlaat Vasco Da Gamma 8 juli 1497
           de havenstad Lissabon en na ronding van de kaap steekt hij de Indische oceaan over en
           bereikt de havenstad Calicut in Indie 20 mei 1498 voor de Portugese kroon, met 1/3
           van de bemanning keert hij zwaar gehavend terug in September 1499 te Porugal en zij
           brengen de eerste typisch Indische handelswaar naar Europa.

           1498 3de reis, met 6 schepen vaart Columbus 30 mei van Sanlucar in Spanje en na het
                bezoeken van de eilanden Porto Santo, Madeira, de Kanarische eilanden en de Kaap
                Verde eilanden steekt hij 4 juli de Antlantische oceaan over en komt 4 augustus
                na 10 dagen zonder water aan op het eiland Trinidad waar hij door parelvissers
                gastvrij word ontvangen, vandaar steekt hij de baai van Paria over naar de
                Venezuelaanse kust en als hij deze afvaart tot de Orinoco rivier beseft hij het
                vasteland (China) te hebben bereikt.
                Hierna vaart hij naar de eilanden Margarita, Tobago en Granada en via de andere
                Antillen naar Hispaniola, waar Columbus 19 augustus arriveerd in La Isabella en
                word opgewacht door boze kolonisten, hij weet een opstand te voorkomen door
                enkelen terecht te stellen en stuurt oktober twee schepen naar Spanje om hulp
                te sturen voor het bestuur.

1499            Het Spaanse hof besluit echter, op aanraden van hun kaplaan Juan de Fonseca om
                Columbus te ontslaan en sturen Francisco de Bobadilla om hem te vervangen, als
                Bodilla arriveerd in La Neuva Isabella 23 augustus reageren de kolonisten fel
                en gooien Columbus met zijn broers in het gevang.
                Ze worden geketend op het schip naar Spanje gezet waar hij october 1500 van al
                zijn titels en aanspraken op Indie word ontdaan en gevangen gezet, de familie van 
                Columbus begint dan langdurige rechtzaak voor hun rechten op zijn ontdekkingen, 
                voornamelijk het kustgebied van Nicaracua tot Panama genaamd Veraguas.
                Columbus word geketend op het schip naar Spanje gezet waar hij october 1500
                word veroordeeld en gevangen gezet, 6 weken later verschijnen ze voor koningin
                Isabella die hen amnestie geeft en Columbus toezegt nog een kleine expeditie
                van hem te steunen.

           Fonseca word gekozen tot minister van Indie en organiseerd de raad "Junta de Indias"
           en 1503 hervormt tot La Casa y Audiencia de Indias (huis van Indie) en gaan 20% van
           de import casseren voor de kroon en organiseren een hoge standaard van scheepvaart in
           scholing en archivering.

1499       Na uitzonderlijk wrede behandeling van Taino's op Hispaniola keert Alonso de Ojeda
           1496 terug naar Spanje om een eigen expeditie te organiseren wat lukt met steun
           van Juan de Fonseca bisschop van Burges, hij verlaat 20 mei 1499 Santa Maria/Cadiz
           in 4 schepen en via kaap verde maakt hij in 3 weken de Atlantische oversteek.
           Hij komt aan bij de Jaguaruani rivier en volgt de kust naar het westen, ontdekt de
           Amazone rivier, vaart langs Trinidad en ontdekt de Maracaibo baai vanwaar hij 260
           Ainu mensen meeneemt en vaart dan via Hispaniola naar Spanje waar hij de Ainu als
           slaven verkoopt en 1501 benoemt word tot gouverneur van Maracaibo.

1499       Voor Portugal vertrekt een vloot van Juan de la Cosa (kapitein op 2de reis van
           Colombus) en steekt de oceaan over en arriveerd bij Trinidad om parels te roven
           van parelvissers, met hen vaart de wiskundige Amerigo Vespucci mee die de theorie
           bewijst dat Colombo niet Indie(Azie) maar een nieuw werelddeel heeft ontdekt.
           Zij varen dan van Trinidad langs de kust naar het oosten en zuiden waar hij land 
           in kaart brengt voor de koning van Portugal wat (naar zeggen van La cosa) westelijk
           van de Tordesilles-lijn ligt wat word bepaalt van de Sao Louis rivier in het 
           noorden tot de Baai van Isla Grande (Rio de Janeiro) in het zuiden (kaart).
            brief van Vespucci

1500       Spaanse vloot van Rodrigo de Bastidas (2de reis Columbus en reis van Ojeda) met
           Vasco Núñez de Balboa voert de eerste expeditie naar het vasteland en verkennen de 
           Caribische kust van Columbia en bij de Magdalena rivier maakt hij contact met het
           Zenú volk en verzameld grote hoeveelheden goud waardoor hij gelijk veel steun vind 
           voor een 2de expeditie die rampzalig verloopt waarbij Juan de la Cosa sneuvelt.

1500-1530  Portugese vloot van Pedro Álvares Cabral land in Porto Seguro "safe harbor" (noord
           Brazilie) en eisen het op voor Koning Manuel I, het kustgebied wat volgens Vespucci
           aan portugal komt noemen ze dan Terra da Vera Cruz en treffen hier het Tupi volk dat
           leeft van de jacht en voedsel verzamelen maar verder geen waardevolle handelswaar.
           De Portugesen vestigen zich hier niet maar laten avonturiers achter als contact-
           persoon bij vriendelijke stammen waarmee ze houtkap van hardhout organiseren en
           transporteren naar de kust waar Portugese schepen in ruil voor ijzeren bijlen, messen
           en spiegels het hout oppikken en terugvaren.

           Ondanks veel tegenwerking regelt de Spaanse koningin Isabella I van Castile toch,
           1502 4de reis, Columbus verlaat Cadiz 12 mei 1502 met 5 schepen naar west Indie,
                nadat hij het Portugees leger red die zijn verslagen in de (Marokkaanse)stad
                Arzila maakt hij de Atlantische oversteekt en arriveerd 15 juni op het eiland
                Martinique vanwaar hij langs de Antillen noordwaarts vaart naar Hispaniola waar
                de nieuwe gouverneur Bodilla hem de toegang weigert omdat hij zelf met een vloot
                naar Spanje afvaart.
                Een afgedwaalde orkaan vernietigt La Neuva Isabella en de vloot van Bodilla
                zinkt met man en muis kort nadat ze zijn uitgevaren, Colombus ontloopt de orkaan
                door uit te wijken naar Jamaica welke zuidkust hij verkent waarna hij naar het
                zuiden de open zee opvaart, Nicolas de Ovando de nieuwe gouverneur laat de
                kolonie herbouwen oostelijk van de Ozama rivier als Santa Domingo de Guzman.
                Op 30 juli arriveerd Columbus op het eiland Guanaja (Isla des Pinos) waar ze
                handelaren van het vaste land met een langboot aantreffen gevuld met luxe-
                artikelen, 14 augustus land hij in de baai van Trujillo en vaart langs de
                kust naar Almirante baai 16 oktober en ontdekt volken die veel goud dragen.
                Hij bouwt in Januari 1503 het fort Santa Maria de Belen aan de monding van de
                Belen rivier voor een garnizoen maar conflicten met locale stammen houden hem
                daar tot 6 april waarbij een schip verloren gaat, 16 april vaart de vloot af
                naar Hispaniola maar na een zware storm bij Cuba stranden ze 25 juni op het
                eiland Jamaica op het Santa Gloria strand.
                Een bemanningslid weet enkele Cariben te bevrienden en vaart naar de Santa
                Domingo kolonie waar de nieuwe gouverneur Nicolás de Ovando y Cáceres elke
                reddingspoging verbied tot hij zelf 29 juni 1504 Columbus van het eiland haalt
                en naar Spanje afvoerd waar hij geradbraakt arriveerd 7 november.
                Hierna trekt Columbus zich terug in een villa op zijn langoed bij Valladila
                gekocht van het goud uit Hispaniola waar hij nog twee jaar procedeerd voor 10%
                van alle winst uit Indie tot 20 mei 1506 hij overlijd aan Reiters Syndroom, op
                Hispaniola is dan 10% van Taino bevolking overgebleven van de 400 000.
                   Personal narrative of the first voyage of Columbus to America 
                   Latin letter of Christopher Columbus 2, The Authentic Letters of Columbus

1500       De Spanjaarden die de Parelvissers bij Trinidad beroven (Pedro Alonso Niño) bouwen de
           kolonie  Nueva Cádiz op het eiland Cubagua om zelf parel-oesters te gaan verzamelen,
           aan de Orinoco rivier op het vasteland weten Franciscaanse monniken het klooster
           Cumana op te zetten dat verschillende keren word verlaten en herbewoont, nabij
           stichten Dominicaanse monniken nog kort een klooster en na 1520 word Cumana door
           Spaanse handelaren overgenomen, na 1530 worden geen parel-oesters meer gevonden en de
           Spanjaarden trekken weer weg.

1501-1520  Na de dood van Bodilla word Nicolas de Ovando gouverneur van Hispaniola, hij vaart af
           met 2500 Spaanse kolonisten en Afrikaanse slaven in dertig schepen vergezeld door
           Francisco Pizarro en Bartolomé de las Casas (Hernan Cortez moet afzeggen).
           Op Hispaniola ontdekt hij dat het Goud wat hiervandaan kwam voornamelijk was gestolen
           van de Taino bevolking die het van ergens anders hadden geimporteerd en dat de Goud
           aders die men exploiteerd op het eiland erg beperkt zijn en na korte tijd zullen
           opraken.
           Om in de kosten van de kolonie (en expdedities) te voorzien begint hij met het
           aanleggen van suiker plantages naar het voorbeeld van de Spaanse kolonie op de
           Kanarische Eilanden en omdat hij de Taino's die werken in de mijnen en op het land
           ziet sterven bij bosjes regelt hij koninklijke toestemming om Afrikaanse slaven te
           gebruiken omdat zij als enige de zware omstandigheden overleven.
           De eerste slaven uit Africa zijn krijgsgevangene Berbers maar na 1510 worden de
           eerste Bantoe slaven van plantages in Afrika ingevoerd waarna voornamelijk slaven van
           de Goudkust worden geimporteerd en na 1516 komt een aanzienlijke suiker-produktie op,
           echter veel slaven lopen weg of komen in opstand zoals de Wolof in 1522 die bloedig
           worden neergeslagen.
           Ovando begint met Diego Velázquez de Cuéllar, Hernán Cortés en Juan Ponce de León een
           brutale oorlog tegen de Taino's om het binnenland te beveiligen en onderwerpt alle
           stammen die verplicht worden in de mijnen te werken, na 1530 echter vormen weggelopen
           slaven in het binnenland met 6000 ondergedoken Tainos uitgebreide bendes/maroon die
           het binnenland weer ontoegankelijk maken.
           Als Dominicaanse priesters arriveren in de kolonie beklagen ze de Spaanse kolonisten
           voor de manier waarop ze de bevolking mishandelen en weigeren de biecht af te nemen
           van de kolonisten, de kolonisten kiezen uit hun midden Bartolome La Casas tot 
           priester om dan hun biecht af te nemen en de Dominicanen worden door de kolonisten o
           een schip gezet naar Spanje 1511.
           De Dominicanen gaan dan klagen aan het Spaanse hof waartegen de Franciscaanse monnik 
           Alonso de Espinal voor de kolonisten oppositie voert, koning Fernando kiest uiteindelijk
           de zijde van de Dominicanen en geeft hen de taak de wetten van Burges te ontwerpen die
           mishandeling van Indianen moet voorkomen.

1504       Franse zeevaarder Binot Paulmier de Gonneville vaart van Honfleur in Normandy 1503 naar
           oost Indie (Azie) met de hulp van enkele Portugesen maar bij kaap de goede hoop raakt
           zijn schip verdwaald in een storm en arriveerd bij land wat hij als Terra Australis aanziet
           en keert 1505 terug naar Frankrijk met een inwoner hiervan die zijn dochter huwt.

1504-1507  Op Hispaniola word een garnizoen bij Punta Cana door de Taino stam Higuey verslagen 
           maar Ponce de León heroverd het Higuey stamgebied en word door Ovando hier aangesteld 
           als bestuurder en Ponce de León organiseerd hier een succesvolle plantage en de haven
           Boca de Yuma waar de meeste schepen hun proviand gaan halen voor de Atlantische
           oversteek, 1505 sticht hij de stad Salveon in het binnenland.
           Als de opdracht van Vicente Yáñez Pinzón tot verkenning van het eiland San Juan
           Bautista (Puerto Rico) onverichter zake verloopt 1507 word Ponce de León deze
           opdracht toegewezen en hij vertrekt met 50 man op een schip en land in de San Juan
           baai waar hij de kolonie Caparra 1nl 2 opzet en een basis word voor expedities op het
           eiland naar Goud, na twee jaar had hij de locale Taino stammen onderworpen, een berg
           van hun Goud geplunderd en Goudmijnen opgezet.
           Ponce de León keert terug naar Hispaniola om voedsel te halen omdat er weinig was
           gewerkt aan de landbouw en neemt een berg Goud mee wat de nodige indruk maakt op
           Ovando die hem benoemt tot gouverneur van San Juan Bautista.

1506       Diego de Nicuesa vaart af naar het vasteland van de nieuwe wereld om hier de eerste
           kolonie op te zetten maar zijn vloot strand op 1 schip na op Boca rio Colorado vanwaar 
           hij overland opzoek gaat naar een vestegingsplek tot de halve bemanning is bezweken 
           (ziekte en aanvallen) en de rest terugkeert met het laatste schip naar Hispaniola.

1508-1511  Naar aanleiding van de expedities van Bastidas, 4de van Columbus en Nicuesa krijgt
           het Spaanse hof weer hoop dat er veel goud te halen valt en maakt haast met de
           exploratie van het vasteland van de nieuwe wereld.
           Het te verkennen gebied tussen Cabo de la Vela (oosten) en Cabo de Gracias a Dios
           (westen) word bij de golf van Uraba verdeeld in Veragua/Castilla de Oro ten westen 
           hiervan voor Nicuesa als gouverneur en provincie Nueva Andalucía oostelijk hiervan  
           voor Alfonso de Ojeda.
           Ojeda regelt dat jaar nog een vloot met 70 ridders (waaronder Francisco Pizarro),
           steekt de Atlantische oceaan over en na korte stop in Santa Domingo vaart hij naar de
           monding van de Magdhalena rivier waar hij de kolonie San Sebastián de Urabá opzet
           waar ze na korte tijd in oorlog geraken met de locale stammen die hun belegeren.
           Als Ojeda vertrekt naar Hispaniola voor versterkingen neemt Pizarro het bevel over,
           Ojeda word op Hispaniola ziek (tot zijn overlijden 1515) en draagt de leiding over 
           aan Martín Fernández de Enciso, als hij met versterking (met Balboa) aankomt treft
           hij Pizarro met de overlevenden aan op de boot kort na afvaart als de kolonie al 
           onder de voet is gelopen. 
           Op aanraden van Balbao varen ze dan naar het zuidwesten naar de Golf van Urana, 
           waar ze gastvrij worden ontvangen door het Kuna handelsvolk en krijgen van hen 
           medewerking om hier een handelspost op te zetten, de nieuwe kolonie
           Santa María la Antigua del Darién/Antigua in 1510.

1509-1520  Op Hispaniola word Ovando door koningin Isabella vervangen door Diego Columbus als 
           gouverneur die een expeditie van Sebastián de Ocampo erop uitstuurd die het eiland 
           Cuba geheel in kaart brengt.
           Als Nicuesa en Avida met de kroon regelen dat ze hun voorraden van het eiland Jamaica
           halen ziet Diego Columbus op Hispaniola dit als inbreuk op zijn jurisdictie en stuurt
           Juan de Esquivel naar het eiland Jamaica.
           Nabij Santa Gloria/St.Anna baai sticht hij de kolonie Sevilla la Nueva en zet hier
           plantages op die door Taino´s worden bewerkt en regelen dat Ojeda en Niceusa daar
           hun voorraden halen tegen vergoeding voor hun expedities.

           Dat jaar vaart ook Nicuesa af van Santa Domingo om een kolonie op te zetten in zijn
           regio en land op punta de Manzanillo waar hij de kolonie Nombre de Dios opzet maar
           snel in oorlog geraakt met alle locale stammen hier die hun belegeren en de schepen
           platbranden. 
           Ondertussen loopt de Antigua kolonie vrij goed waar Bilboa goede contacten
           organiseerd met de Kuna bevolking en praktisch het bestuur overneemt van Enciso,
           Bilboa neemt het gezag van Enciso officieel over als hij verklaard dat de Antigua
           kolonie buiten het gebied van Ojeda valt en Enciso hier dus geen gezag heeft en dat
           Balbao de leiding overneemt voor Nicuesa.
           Een vloot o.l.v. Rodrigo Enrique de Colmenares die Niceusa moet redden vaart eerst
           naar Antigua waar ze de ervaren Bilbao en andere kolonisten ophalen en dan naar
           Nombre dios afvaren waar ze de gehavende overlevenden met Nicuesa van land halen.
           Als Bilbao is terug gekeerd naar Antigua hoort hij dat gouverneur Nicuesa in Santa
           Domingo hem voor muiterij tegen Enciso wil veroordelen, als Nicuesa hiervoor afvaard
           naar Antigua word hij door Bilbao overmeesterd en op een kano de zee opgezet 1511
           waarna niets meer van hem word vernomen, Bilboa weet door het succes van zijn kolonie
           in Santa domingo te regelen dat hij de nieuwe gouverneur word.
           De Spanjaarden vormen onderdeel van Kuna stammen-federatie en naast voedselsteun
           leren ze van deze stammen hoe en welke planten te verbouwen, hier leert hij ook van
           een nieuwe zee (stille oceaan) in het oosten en een groot Rijk (Inka Rijk) overladen
           met goud in de bergen in het zuiden.

1511       Een vloot met Diego Velázquez de Cuéllar en Hernan Cortez (chron.Bartolomé de Las Casas)
           land met hun leger op het eiland Cuba in de Honing baai (Bahía de Miel) waar Velázquez 
           de kolonie Baracoa opzet als gouverneur van Cuba en vanwaar hij alle Taino en Carib stammen 
           verslaat 1514 en de kolonies Santiago de Cuba (hoofdplaats waarvan Cortez burgemeester word)
           en 1515 Havana opzet.
           Op Cuba krijgt Bartolome La Casas als kaplaan met zijn vriend Pablo de la Rentería een 
           encomienda met enkele Goud mijnen, als hij hier de tijd heeft de Bijbel door te nemen
           (Ecclesiasticus[20]34:18-22) begint hij begrip te krijgen voor de vizie van de Dominicanen 
           en onmenselijkheid van de Spaanse kolonisatie.
           Hij geeft zijn encomienda op en nadat hij tevergeefs andere kolonisten probeerd over te
           halen vertrekt hij 1515 terug naar Spanje om bij het Spaanse hof te klagen over deze 
           omstandigheden.
           In Spanje bevriend hij zich met de Dominicaanse missionaris Pedro de Cordoba die Hispaniola 
           had bezocht en vind alleen begrip bij koning Fernando maar de koning sterft vroegtijdig en 
           de Kerk o.l.v kardinaal Francisco Jiménez de Cisneros en paus Adrianus VI neemt het bestuur 
           over voor zijn minderjarige zoon Karel VIII.
           De kardinaal toont echter ook begrip voor Bartolome La Casas en stuurt Hieronymite monniken
           naar Hispaniola om het bestuur over te nemen, Bartolome La Casas krijgt een raad voor Indianen
           maar ontdekt dat hun mogelijkheden beperkt zijn, zij kunnen eerst alleen de encomienda's van 
           investeerders in Spanje aanpakken.
           Nadat Bartolome La Casas terugkeert naar Spanje regelt hij dat de Taino's niet meer voor 
           kolonisten mogen werken die alleen pacht kunnen vragen, deze regels worden uitgevoerd als
           een groot deel van de Taino's op Hispaniola al zijn uitgestorven en de meeste kolonisten 
           hun nieuwe arbeiders ronselen van andere eilanden.

1513-1519  De Spaanse Koning Fernando II probeerd de Indiaanse bevolking te beschermen met het encomienda-
           systeem waarbij een Spaanse kolonist verplicht word zijn Indiaanse arbeiders Spaans en de Katholieke
           godsdienst te leren en bescherming te bieden, in de praktijk op de eilanden blijven de Indianen
           sterven bij bosjes aan zware arbeid en Europese ziekten als ze niet onderduiken in het binnenland,
           en al gauw stropen de Spanjaarden de omliggende eilanden af om Taino´s of Carib´s te ronselen.

1514       De familie Colombo accepteerd een schikking met de Spaanse kroon dat hen het
           Hertogdom Veragua geeft terwijl de kroon de kolonie Royal Veragua behoud tussen
           Río Sixaola tot Escudo de Veraguas.

1514       Francisco de Garay word gouverneur van Jamaica die de kolonie Villa de la Vega opzet vanwaar hij 
           de Taino gaat ronselen en verschepen naar Cuba of Hispaniola als goedkope arbeiddskrachten tot 1519 er 
           geen Taino's meer zijn om te exporteren, hij sticht enkele plantages en maakt Villa de la Vega een
           belangrijke haven voor bevoorrading.

1511-1517  Diego Columbus gouverneur op Hispaniola raakt in conflict met gouverneur Ponce de Leon op eiland
           Juan de Bautista en installeert hier de hoofdrechter Juan Ceron en vertegenwoordiger van de
           kroon Miguel Diaz die het beleid van de gouverneur controleren.
           Ponce de Leon weet echter bij het Spaanse hof te regelen dat de twee functionaresen hun inspraak in
           het bestuur verliezen en 1510 stuurt hij hun terug naar Spanje, Diego Columbus blijft echter zijn
           bestuur dwarsbomen en 28 november 1511 weet hij Ponce de Leon af te zetten en als gouverneur
           vervangen door Juan Cero.
           Om Ponce de Leon te vriend te houden geeft Koning Fernando hem de opdracht om de Benimy eilanden te
           ontdekken noordwestelijk van Hispaniola waar hij dan gouverneur word, hij vertrekt 4 maart 1513 vanuit
           Caparra met 200 man in drie schepen en varen langs de Bahama eilanden naar het noorden
           Zij ontdekken 27 maart de nog onbekende Abaco eilanden en na enkele dagen open zee zichten ze een
           nieuw eiland wat ze La Florida 2 noemen waar ze 2 april landen (locatie 1 , 2 of 3) waar ze vijf dagen
           rusten en bevoorraden waarna ze langs de kust naar het zuiden varen.
           Op 8 april raken ze bij kaap Canaveral elkaar 2 dagen kwijt in "de golfstroom" waarna ze kort langs
           de kust hun weg vervolgen naar de Briscane baai en volgen het rif van Los Martires (Florida keys)
           15 mei tot een doorgang waarna ze weer noordelijk varen en landen bij kaap Romano of kaap Sabel
           (andere reconstructies 1, 2 of 3 ) waar ze buiten bevoorrading ook een week reperaties uitvoeren.
           Hier worden ze de eerste keer benaderd door Calusa's voor ruilhandel, onbegrip loopt echter uit op
           een ruzie en ze worden door deze stam weer de zee opgejaagd, echter naar aanwijzingen van de locale
           bewoners varen ze westelijk de zee op en ontdekken 21 juni de Tortugas eilanden en varen van hieruit
           naar het zuiden tot ze het eiland Cuba bereiken.
           Ponce de Leon keert 19 oktober terug in Caparra dat echter door een Carib stam is platgebrand, nadat
           hij nabij de nieuwe kolonie San Juan opzet vertrekt hij in april naar Spanje om het hof te berichten 
           van zijn ontdekkingen waar hij word bevestigt als goeverneur van Florida en Bimini, beloond met een
           familie wapen en opdracht krijgt een vloot op te zetten voor bescherming tegen het Carib volk.
           Op 15 mei 1515 vertrekt Ponce de Leon uit Spanje met een karige vloot van 3 schepen, na zijn aankomst
           in San Juan voert hij 3 of 4 aanvallen uit op enkele Carib dorpen, als 1516 zijn beschermheer koning
           Fernando sterft reist hij snel naar Spanje om zijn titels te verdedigen wat hem een paar jaar duurt.
           Ondertussen gaan concurrenten Florida verkennen, 1516 land Pedro de Salazar op verschillende plaatsen
           aan oost-kust waar hij 500 Indianen ontvoerd voor de landarbeid, Diego Miruelo verkent de Tamba baai 
           en Francisco Hernández de Cordova land op zijn terugreis in 1517 nog een keer in zuid Florida.

           Als Bilboa manschappen wil regelen uit Hispaniola voor een expeditie naar de nieuwe zee ontdekt hij
           dat Enciso een belangrijke positie bekleed in Santa Domingo en elke steun aan Bilboa gaat dwarsbomen,
           Bilboa stuurt dan Colmenares per schip naar Spanje om onervaren manschappen te regelen en ontdekt dat
           Enciso hem aanklaagt voor muiterij en hij ook hier niets kan regelen.
           Bilboa voelt zich nu gewongen om met een kleine groep de expeditie te wagen in de hoop genoeg goud
           te vinden om vervolging van Enciso te ontlopen, 1 september vertrekt Bilboa met 190 Spanjaarden
           (waaronder Pizarro) en enkele locale tolken in een brigantijn en wat kano's, 6 september voegen
           zich hierbij 1000 man van de bevriende Ponco's stam.
           Op 20 september vallen ze de hoofdstad van de Torecha's stam aan en verslaan hen waar ze een
           kleine schat aan goud en parels ophalen, na deze nederlaag nemen de Torecha's ook deel aan de
           expeditie, de meeste Spanjaarden blijven hier vermoeid achter en Bilboa trekt verder met een
           groot leger Indiaanse krijgers, 25 sebtember bereiken ze de Chaqunaque rivier (waar bilboa een
           bergkam beklimt en als eerste Europeaan de nieuwe zee ziet).
           De expeditie volgt de rivier en onderweg verslaan ze Chiape's stam en roven hun goud en parels
           terwijl een groep Indianen o.l.v. de Spanjaard Alonso Martín de rivier afvaart naar de baai van
           San Miguel en bereikt 27 september de nieuwe zee, 29 september gevolgd door Bilboa en de rest
           die officieel, de nieuwe zee (stille oceaan) opvaart die hij Zuid Zee noemt.
           Vanwege de succesvolle strijd besluit Bilboa via een andere weg terug te keren in November en
           verslaat of bevriend zich nog met Teoca, Pacra, Bugue Bugue, Bononaima, en Chorizo stammen waarna
           hij 19 januari 1514 in Antigua terugkeerd met een berg goud, parels en hoogwaardige textielen.

           Kort nadat enkele schepen van Bilbao gevuld met goud, parels e.d. en de ontdekking van de Zuid 
           Zee zijn afgevaren naar Spanje arriveerd uit Spanje Pedro Arias de Ávila in 22 schepen met 2000
           kolonisten die als nieuwe gouverneur was aangesteld (provincie word hernoemt Castilla de Oro).
           (waaronder de ridders Hernando de Soto, Pascual_de_Andagoya, Gaspar de Espinosa en
           chron.Gonzalo Fernández de Oviedo) kaart Panama
           Bilbao word door Avila gelijk gevangen gezet voor muiterij maar na opstand van oude kolonisten word
           hij weer vrijgelaten, na een maand sterven 500 van de nieuwe kolonisten die met Avila waren gekomen
           en 110 ridders migreren naar Cuba omdat Bilboa meestal Indiaanse krijgers meeneemt op expedities.
           Avila vertrekt met een vloot naar het noorden waar hij de kolonie Acla sticht.
           Als de Acla kolonie word belaagd door het Pocoro volk aan de kust van San Blas en een aanval
           van Avila afslaan vaart Espinoza uit met 300 man, paarden en een horde vechthonden en verslaat
           het leger van 3000 Pocoro krijgers, een veldtocht in het binnenland word afgeslagen door 30 000
           krijgers o.l.v. stamhoofd Paris.
           Espinoza vertrekt 1517 vanuit Acla overland naar het oosten met 300 Spaanse soldaten via een
           nieuwe route (van locale bevolking) naar de Zuid Zee en weet met ene stammen bondgenootschappen
           te sluiten en andere te verslaan en bereikt uiteindelijk de Zuid Zee bij de golf van Panama waar
           hij een fort bouwt wat hij o.l.v. Ponche de Leon achterlaa terug keert in Acla an afvaart naar
           Antigua met 8000 pesos Goud en 2000 krijgsgevangenen/slaven.
           Na een mislukte veldtocht naar een tempel krijgt Bilbao geen toestemming meer voor een expeditie
           naar de Zuid Zee en als Avila ontdekt dat Bilbao in het geheim een expeditie wil regelen met de
           jonge kolonie Santiago de Cuba word Bilboa weer gevangen gezet.
           Kort daarop komt een koningsgezant uit Spanje aan (Bilbao's ontdekkingen hebben Spanje bereikt)
           die bericht dat Bilboa van alle rechtsvervolging is gevrijwaard omdat hij benoemt is tot
           gouverneur van de zuid zee en de gebieden van de stammen die hij onderweg had verslagen en
           adiviseur van Avila.
           Om de kroon te overtuigen van zijn gehoorzaamheid huwt Avila zijn dochter (incognito) aan Bilboa,
           hij kan Bilbao dan nog 2 jaar ophouden voor de expeditie naar de zuid zee vertrekt 1519 vanuit 
           Antigua met 200 Afrikaanse slaven en bouwmaterialen voor zeeschepen en een leger Indiaanse krijgers,
           als hij via de Balsas rivier bij de Zuid Zee aankomt zet hij een paar zeeschepen in elkaar en
           verkent de regio.
           Op bevel van Avela keert Bilbao vroegtijdig terug en word voor Antigua al door Pizarro gevangen
           genomen en in Antigua na een kort gerecht naar Acla gebracht en met vier vrienden te worden
           onthoofd met een botte bijl.
           Hierna voert Espinoza een veldtocht tegen stamhoofd Paris die al het Goud uit de regio heeft
           verzamelt en verborgen, als Ezpinoza met 150 man naar zijn dorp vaart ontdekt hij dat Paris is
           overleden en de federatie uiteengevallen, uiteindelijk vind hij bij het graf van Paris het
           verborgen goud en keert terug met 40 000 castelanos goud in Antigua,
           Al gauw vertrekt Espinoza op een volgende expeditie in de zuid zee waar hij ontdekt dat de Parel
           eilanden zijn verlaten en bouwt er een haven, overland richting het westen met Cortes weet hij
           nog wel een aantal stammen te verslaan om Goud te roven en sticht de Nata kolonie aan de golf
           van Parita, Espinoza keert 1524 terug naar Spanje.
           Avila vertrekt met 100 Spanjaarden vanuit Acla naar de Zuid Zee en sticht bij het fort van
           Espinoza de kolonie Panamá Viejo 15 augustus 1519 en benoemt Pizarro tot burgemeester en 1520
           verhuist Avila ook het gouverneurs bestuur naar de Panama kolonie, als uit Spanje de nieuwe
           gouverneur Castilla de Oro arriveerd in Antigue overlijd hij onder verdachte omstandigheden
           en Avila word bevestigt voor een volgende termijn.

1515          Las Casas krijgt toestemming om een kolonie van vrije Indianen te organiseren bij het Cumana klooster
              aan de Orinoco rivier en ontdekt dat Spanjaarden hier regelmatig komen om van Chiribichi stammen
              krijgsgevangenen te kopen of hun dorpen te overvallen en oorzaak zijn van toenemende oorlogen tussen
              indianenstammen hier, hij krijgt van het Spaanse hof toestemming (echter geen middelen) om forten te
              bouwen tegen Spaanse mensenhandelaren en vertrekt 1520 met een kleine groep boeren uit Spanje.
              Als hij begin 1521 arriveerd op het eiland Puerto rico hoort hij dat het Dominicaanse klooster
              door de Chiribichi overvallen was als vergelding voor de razzia's van Spaanse kooplui gevolgd
              door een straf expeditie van het Spaans leger die terugkeert met krijgsgevangen die als slaven
              worden verkocht, als de boeren afzien van de expeditie vertrekt La Casas alleen naar de
              Orinoco rivier.
              Verstrikt in stammenoorlogen en belaagd door Spaanse kooplui keert La Casas van de Orinoco terug
              in Santa Domingo waar hij toetreed tot de Dominicaanse orde en verdiept zich in boeken van de
              Thomistische richting en schrijft zelf zijn ervaringen op in de Historia las Indias link2.

1515          Franciscaner monnikken stichten de kolonie Cumana aan Venezuelaanse kust (onder Trinidad), 
              vernietigt door lokale stammen in 1522, snel herbouwt door Gonzalo de Ocampo voor de parel
              handel hier, 1525 weer vernietigt waarna de nieuwe kolonie Asuncion word aangelegd op eiland
              La Margarita.

1516          Fernando II Koningvan Spanje sterft

1519 - 1522   Pedro Arias de Avila founds Panama La Vieja with 400 settlers, from here Pascual de Andagoya
              leads explorations through the Choco region (coasts Columbia to Equador) along the Andes revealing 
              another large empire loaded with gold.

1516          Portugal stuurt Cristóvão Jacques met twee caravels naar Terra da Vera Cruz om de kust te patrouileren
              en vestiging van andere Europeanen (Fransen) te voorkomen, hij sticht 1521 aan Rio Tejo(Tagus rivier)
              op het eiland Itamaraca de eerste permanente kolonie Pernambuco, hij word door de Spaanse kroon 1526
              benoemt tot gouverneur van Terra da Vera Cruz.

1517          In Cuba word een aanvraag van Francisco Hernández de Córdoba met 110 Ridders (1514 vertrokken uit
              Damien) voor een expeditie naar slaven door gouverneur Velázquez goedgekeurd en met Indaanse tolken
              verlaten ze Havana 8 februari 1517 in drie schepen met chron.Bernal Díaz del Castillo en 10 Februari
              varen ze de open zee op waar ze na zware storm hun richting verliezen.
              Op 4 maart zichten ze land (Yucatan) hier ontdekken Spanjaarden bij eerste grote stad Catoche met
              monumentale gebouwen en trappiramides en noemen het El Gran Cairo, de Spanjaarden worden uitgenodigt
              en groep Spanjaarden vaart achter Indianen in langboten aan naar de kust.
              Hier worden de Spanjaarden door duizenden Maya krijgers aangevallen die echter snel vluchten voor
              de vuurwapens en de Spanjaarden kunnen ontkomen naar hun vloot met twee gevangen Maya´s die worden
              bekeerd en Spaans geleerd waarna ze als tolk fungeren.
              Als 15 dagen later een groep Spanjaarden weer aan land gaan om water te zoeken worden ze door Maya's
              naar hun dorp Campeche gebracht waar een oude man hen Spaanse woorden opzegt, nadat ze uit hun waterput
              water hebben gehaald worden ze verjaagd.
              Zes dagen later gaat er weer een groep aan land voor water nabij de Maya stad Champoton maar worden
              door een leger van 20 000 Maya's opwacht, de Spanjaarden besluiten in de aanval te gaan voor het hoog
              nodige water maar als 80 van de 110 ridders zijn gedood vlucht de rest, bij de redding sterven
              ook nog 50 zeemannen en de Spanjaarden noemen de plek costa de la mala pelea (kust van slechte strijd)
              Zonder water varen ze verder naar een ontoegankelijk moerasgebied waar ze wat braak water ophalen,
              volgens plan van kapitein Alaminos steken ze de open zee over met een sterke stroming naar Florida,
              hier weten ze weer vers water te halen en een kleine aanval van Indianen af te slaan.
              Uiteindelijk komen ze geradbraakt en in lekkende schepen die bijna slagzij maken aan in Havana waar
              Cordoba na enkele dagen overlijd, de eerste verhalen van grote steden en koninkrijken geven de
              Spanjaarden echter weer een andere kijk op de nieuwe wereld.
                 Bernal Diaz del Castillo boek (spaans) engels

1517          In Spanje sterft Kardinaal Cimenez en koning Karel V neemt het bestuur over, onverwacht weet La Casas
              ook steun van hem te krijgen voor de bescherming van de Indianen en zijn plannen om alleen Afrikaanse
              slaven in te zetten op de Spaanse plantages en in mijnen, de (bekeerde) Indiaanse kan alleen pacht 
              worden gevraagt door de kolonie, La Casas lobbied dan ook voor leningen voor de migratie van Spaanse
              boeren naar de kolonies voor de voedselproduktie.

1518          Als Velázquez gouverneur van Cuba een expeditie naar het vaste land organiseerd raakt hij na twee
              jaar in onmin met Cortez als hij klachten van kolonisten verteenwoordigt en kiest Juan de Grijalva
              voor een expeditie naar het vasteland  link en hij vertrekt 8 april 1518 vanuit Santiago de Cuba met
              300 man (Francisco de Montejo, Pedro de Alvarado en Juan Díaz) in vier schepen.
              Ze arriveren 26 april op het eiland Cozumel waar ze hoge piramydes zien en varen door naar de kust
              waarlangs ze zuidelijk varen langs de stad Xcaret en twee dagen later Tulum (groter als hoofdstad
              Seville in Spanje) kort hierna keren ze en volgen ze de kust naar het noorden, oosten en weer zuiden.
              Hier bereiken ze de stad Campeche(waar Cordoba over berichtte) en waar een groep van 200 man land aan 
              de voet van een hoge pyramide waar ze een aanval van een leger van 1 000 Maya´s afslaan en terugkeren 
              aan hun schepen die aanvallen van kano´s op zee met kanonnen afweren.
              Voorbij een rivier die ze Grijalva noemen hebben ze de eerste vreedzame ontmoeting met Maya handelaren
              die in kano's naar hun schepen varen, de volgende dag gevolgd door een Maya stadhouder die na veel
              geschenken Gouden sieraden ceremonieel zijn kleding ruilt met Juan de Grijalva.
              Na enkele dagen verder varen worden ze uitgenodigt op het eiland Sacrificios bij een ceremonie bovenop
              een pyramide waar 5 Indianen worden geoffert door een priester die hen de armen en benen afhakt waarmee
              ze de witte wanden rood spuiten en de bordkas openbreken waar ze het hart eruit hakken.
              Een andere groep o.l.v. Francisco de Montejo vaart naar de kust waar ze bij de Banderos rivier  
              afgevaardigden van het wereldrijk der Azteken ontmoeten die bonte kleding, parfums en delicatessen
              aanbieden en (later op aandringen van de Spanjaarden) ook Gouden sierraden en edelstenen.
              Na 10 dagen varen ze weer langs de kust naar het noorden tot Panuco rivier vanwaar ze terugkeren naar
              het zuiden tot ze stranden bij de Tonala rivier en na 2 weken reparaties varen ze verder naar de stad
              Champoton waar ze een aanval uitvoeren (omdat Cordoba hier was verslagen) maar worden snel weer de zee
              ingejaagd door Maya krijgers, nadat ze nog een keer stoppen bij de stad Campeche steken ze de zee over
              en keren terug naar Cuba. rivers
              A study of the manuscript Troano
              Yucatan Before and After the Conquest: The Maya

1518   1521   Nadat weer verhalen over Rijken met grote steden met goud en handelswaar binnenkomen in Cuba 
              organiseerd gouverneur Velazgues gelijk weer een kleine expeditie o.l.v. Cortez om het kustgebied 
              verder te verkennen voordat hij op veroveringstocht gaat maar kort voor de afvaart raakt hij weer 
              in conflict met Cortez en stelt deze onderneming uit om een andere leider te zoeken.
              Echter Cortez vaart toch af februari 1519 met 500 man en 13 paarden in 11 schepen en steekt de open zee
              over naar het eiland Cozumel waar hij als gast word gegijzeld door de locale Maya vorst, hier word hem
              vertelt over het wereld Rijk van de Azteken en van Spanjaarden die al decennia in een Maya rijk leven
              op het vasteland en Cortez krijgt toesteming ze te bezoeken aan de kust.(Francisco López de Gómara)
              Hier ontmoet hij twee schipbreukelingen van 1511, de voormalige zeeman Gonzalo Guerrero is nu een
              gerespecteerd krijger geworden in de Maya stad Chetumal en wijst elke samenwerking af, de voormalige
              Fransciscaanse monnik Gerónimo de Aguilar was nu slaaf (omdat hij vrouwen afwees) en sprak vloeiend
              Maya en verschillende andere talen en sluit zich aan bij Cortes.
              Nadat Cortez versterkingen laat komen van de kolonie in Trinidad vertrekt hij van Cozumel en vaart
              westelijk rond de top van Yucatan waarna de Spanjaarden aan wal gaan bij de kleine stad Potonchan waar
              ze Maya krijgers verslaan en in ruil voor een lading Goud weer vertrekken, de Maya vorst schenkt hem 
              20 vrouwen die hij bekeerd en Spaans leert, zelf trouwt hij de vrouw Malintzin onder naam Dona Marina
              die de taal der Azteken spreekt.
              Hierna vaart hij verder en land achter het eiland San Juan de Ulúa op de kust in het Rijk van Totonaken
              en in de eerste stad Cempoala/Zempoala die ze tegenkomen worden ze met gejuich begroet en weet hij zich
              snel met vorst Chicomecoatl te bevrienden die zich wel tegen de Azteken wou verzetten, hierna sticht
              Cortez aan de kust de kolonie Vila Rica de la Vera Cruz en stuurt Francisco de Montejo per schip naar
              Spanje beladen met goud om het succes te berichten en goedkeuring van de koning te krijgen voor zijn
              onafhankelijke expeditie.
              Enkelen Spanjaarden vertrouwen er niet op dat de Indianen lang zullen samenwerken en/of dat Spanje de
              muiterij zal vergeven, als zij vluchten naar Cuba steekt Cortez de andere schepen in brand en met een
              karavaan van Totonak dragers (die ook kannonen trekken), krijgers, Spaanse ridders en musketiers trekt
              hij het binnenland in naar Tlaxcala Rijk van Altepetl—Ocotelolco, Quiahuiztlan, Tepeticpac en Tizatlan
              volken die als rivalen van de Azteken zich ook bij Cortez aansluiten.
              Cortez verblijft 20 dagen in hun hoofdstad Tlaxcala tot 7 september 1519 en word door de leiders van
              Tlaxaca overgehaald de licht bewapende stad Cholula (heilige hoofdstad van de Azteken) te veroveren,
              12 oktober vetrekken de Totonaken, Tlaxcalanen en Spanjaarden en kunnen ongehinderd het stadscentrum
              binnen wandelen waar ze door de vorst en edelen worden ontvangen, inplaats van groeten beveelt Cortez
              de aanval en de Spanjaarden doden alle edelen ter plekke waarna ze alle inwoners (1/3 van de 100 000)
              afslachten en de stad platbranden.
              Hierna sluiten meerdere rivalen van de Azteken zich aan bij Cortez en verslaan andere, en als de
              Spanjaarden met hun achterban het Azteken Rijk binnentrekken word hun de vrije doortocht geleverd naar
              Tenochtitlan, hoofdstad van de Azteken, waar 8 November 1519 hun Keizer Moctezuma II een vreedzaam
              ontvangts regelt voor Cortez, de Spanjaarden en de Taxcalanen om als gast hier te verblijven.
              Als Cortez hier bericht ontvangt dat zijn kolonie Vera Cruz is aangevallen lukt het hem Moctezuma II te
              gijzelen in zijn Paleis en gaat hem afpersen en verzameld het Goud in het Paleis en laat dan de Keizer
              opdracht geven Goud van zijn onderdanen te verzamelen, gauw word bekend dat Moctezuma II is gegijzeld
              maar de Azteken durven niet in te grijpen zolang hun Keizer gevaar loopt.
              Wanneer Cortez het bericht ontvangt dat 20 april 1520 Pánfilo de Narváez is geland in Veracruz met
              1 100 ridders gestuurd door Velasquez om hem te arresteren en de expeditie over te nemen vertrekt
              Cortez met 300 man en een karvaan Goud naar Veracruz, hier verslaat hij het grotere leger van Narvaez
              27 mei en een groot deel van hen sluit zich eveneens aan bij Cortez (bij het zien van alle Goud).
              Als Cortez terugkeerd naar Tenochtitlan 24 juni is net een opstand van de Azteken achter de rug, in
              het paleis hoort hij van de achtergebleven Spaanse troepen dat ze hoge edelen verdacht van verraad
              hadden vermoord, als Cortez dan met de Keizer op het Balkon verschijnt word Moctezuma IV met stenen
              bekogeld en dodelijk getroffen en de Azteken benoemen Cuauhtémoc tot nieuwe Keizer.
              Op 1 july 1520 groeperen Azteken een groot leger die de Tlaxcatecanen en Spanjaarden aanvallen, Cortez
              weet zich staande te houden tot de nacht wanneer ze de stad ontvluchten belaagd door Azteekse krijgers 
              die velen ven hen doden, opweg naar Tlaxcala worden ze bij de stad Otumba nog door een Azteeks leger
              aangevallen maar Spanjaarden te paard weten snel bij hun leider te komen en te doden waarna de Azteken
              zich terugtrekken.
              Terug in Tlaxcala regelt Cortez de transport van schepen vol met Goud en edelstenen naar Spanje en
              berichten dat hij een krachtige federatie heeft georganiseerd met locale Rijken waarmee hij het
              wereld Rijk der Azteken beladen met Goud kan veroveren, het Spaanse hof zuivert hem van alle blaam
              en eist volledige medewerking met de expeditie van Cortez en via Vera Cruz stromen alle benodigheden
              binnen voor het leger van Cortez.
              Vlak nadat de Spanjaarden zijn verdreven breekt een pokken epidimie uit in Tenochtitlan en springt 
              over op omliggende steden waar de helft van de bevolking sterft waaronder de nieuwe Azteken Keizer
              Cuauhtémoc opgevolgd door Cuitlahuac, het Azteken Rijk is in chaos en Cortez kan de ene stad na de
              andere veroveren als ze zich niet aansluiten.
              Uiteindelijk word de stad Texcoco met uitzicht op Tenochtitlan ingenomen en nadat ze hun koning
              Nezahualpilli vermoorden en vervangen door zijn broer Ixtlilxochitl II (bekeerd tot Don Fernando)
              vestigt Cortez hier zijn basis voor de aanval op Tenochtitlan en organiseerd 1 314 Spanjaarden, 30 000
              Tlaxateca krijgers en 30 000 krijgers van andere bondgenoten die 20 mei klaar staan voor de aanval
              kaart omgeving Tenochtitlan
              - In Texcoco is Cortez met 86 ruiters, 118 kruisboogschutters en Musketiers en 700 soldaten
              - In Tlacopan is Alverado met 30 ruiters, 18 kruisboogschutters en Musketiers en 150 soldaten
              - In Coyohuacan is Cristobal de Olid met 30 ruiters, 18 kruisboogschutters en Musketiers en 
                150 soldaten en het Tlaxcala leger
              - In Ixtlapalapan is Sandoval met 28 ruiters, 13 kruisboogschutters en 14 Musketiers, 150 soldaten en
                het leger van andere bondgenoten
              - In het meer rond Tenonochtitlan varen 13 briganten met elk 25 man en een kanon.
              Alverado en Olid beginnen de aanval met verovering van Chapultepec (belangrijkste waterbronnen) en dan
              Tlacopan waar ze een van de bruggen opstormen op weg naar de stad, hier worden ze echter massaal door
              Azteekse krijgers in bootjes aangevallen en terug gedreven, de Azteekse verdediging blijkt onbreekbaar
              maar Spanje gaat over tot belegering en de Spaanse blokkade blijkt net zo effectief.
              Na enkele maanden raken de Azteken uitgedorst en Spanjaarden veroveren de bruggen en vallen de stad
              binnen, na bloedige gevechten geeft Keizer Cuitlahuac zich over aan Cortez 13 augustus 1521, de Azteekse
              krijgers vluchten de stad uit omdat de Spanjaarden doorvechten en een week lang de inwoners afslachten
              en gaan plunderen, het is berekent dat 100 000 van 250 000 Azteken (meest inwoners) worden gedood naast
              800 Spanjaarden 20 000 Tlaxacanen en 20 000 van bondgenoten.
              Keizer Karel V van Spanje benoemt Cortez gouverneur van Nieuw Spanje (Azteken Rijk) maar zijn vreugde
              word al snel beperkt als in tegenstelling tot andere kolonies de Koning al gauw zijn vertegenwoordigers 
              Alonso de Estrada en Marcos de Aquilar stuurt die streng toezicht houden voor het Spaanse hof en
              onafhankelijk van hem uitgebreid bestuur organiseren voor de Spaanse kroon.
              De stenen gebouwen in Tenochtitlan worden afgebroken waar Spaanse gebouwen, kerken en huizen mee worden
              gebouwd, voor steun van de Spaanse kroon zorgt hij voor de bouw van kerken en bescherming van kloosters,
              hij begint hier ook met het opzetten van Suiker plantages waarvoor Afrikaanse slaven worden ingevoerd, 
              voor andere plantages (ook aan de kerk geschonken beheerd door Spaanse Jezuiten orde), mijnbouw en
              wegenaanleg word de verarmde bevolking aangenomen.
              Als van Spanje via Vera Cruz een gestage stroom van Spaanse ruiters, Musketiers en kanonnen binnenkomt
              grijpt Cortez elke gelegenheid aan op expeditie/veldtochten te gaan tegen onafhankelijke Rijken of zijn
              bondgenoten als ze niet aan zijn eisen voldoen (overgeven van goudmijnen e.d.), ook als excuus om er de
              schatkist te plunderen.
              Hij weet ook de adel aan hem persoonlijk te binden om de verwachte komst van het Spaans koninklijk 
              bestuur te snel af te zijn, voor Cortez heeft Gonzalo de Umbria dan de haven Zihuatanejo aan stille
              oceaan ingenomen vanwaar Cortez, na Magalehaes wereldreis, twee expedities naar oost Azie stuurt die 
              echter niet meer wederkeren.
              Een groot obstakel ondervind hij in noorden in La Gran Chichimeca op de Mexicaanse hoogvlakte waar hij
              de rijkste zilvermijnen wil innemen, hier leeft het krijgszuchtige Nomadische Chichimeken volk die het
              gebied al 3 eeuwen beheersen en de Azteken hier vandaan hielden waarnaar ze hun zilver exporteerden en
              ook Cortez ziet af van uitbreiding naar noorden na verschillende mislukte veldtochten.
              De onderwerping van de Maya´s op de Yucatan peninsula blijkt een ook struikelblok, hoewel
              Spanjaarden de meeste steden tegen 1550 in handen hebben blijven de Itza Maya van de Petén Basin 
              alle aanvallen afslaan tot 1697 de Spaanse verovering.
              boeken: Francisco de Aguilar
                      Díaz del Castillo, Bernal, 1492-1581 lk2,
                      López de Gómara, Francisco 1511-1564 Engelse druk 1596

1517-1519  Francisco de Garay steunt expeditie's van Alonzo Alvarez de Pineda 1517-1519 in de kartering van de kust 
           van het vasteland van de Yucatan Peninsula tot de Panuco rivier en 1519 van Florida keys tot Panuco rivier
           (vaart een kort stuk de Missisippi rivier op) wat hij Amichel noemt, hij vaart daarna voorbij de Panuco
           rivier naar de nieuwe kolonie Vera Cruz van Cortez, daar weigert Cortez besprekingen over zijn recht
           op het land benoorden de Panuco rivier en Pineda vaart terug naar het noorden.
           Pineda sticht met een groep een kolonie aan de Panuco rivier en de rest vaart verder en na een verblijf
           van 40 dagen aan de Las Palmas(Rio Grande) rivier voor reparaties keren ze terug naar Jamaica met een
           kaart van noorderlijk kustgebied van de Caribische zee, 1520 word de kolonie overvallen door Huasteek
           krijgers (opdracht van Cortez) en doden alle Spanjaarden met Pineda, 60 man ontkomen naar Jamaica.

1519–1522  De Portugese zeevaarder Fernão de Magalhães vaart voor de Spaanse kroon van de Atlantische oceaan via 
           het zuiden van Amerika naar de zuid zee door hem Stille Oceaan genaamd 1520 om via de nieuwe zee 
           door te varen naar oost Azia wat ze bereiken in de Filipijnen waar Magalhaes sneuvelt, zijn vloot vaart
           verder en via Indonesie, de Indische oceaan en vanaf de kaap langs Afrika terug naar Spanje eind 1522 
           na omcirkeling van de Aarde.

1520          Pascual de Andagoya, die aanzien verkreeg van gouverneur Avila bij de organisatie van overlandse 
              route naar Acla en het opzetten van de Panama kolonie 1519, krijgt de 1ste opdracht voor een 
              expeditie naar het wereldrijk Biru of Inka in een hoogland in het zuiden en reist langs de kust
              voorbij de golf van San Miguel (waar Bilboa de Zuid Zee ontdekte).
              Hij trekt door het kustgebied langs de Cordillera Occidental bergrug verder naar het zuiden langs 
              vissersdorpen van het Choco volk waarvan hij verschillende overvalt om hun Goud te roven tot ze ziek 
              en uitgeput aankomen bij de Mira rivier die hij San Juan noemt en weer terugkeren, met een aanzienlijke
              buit aan Goud en uitgebreide verhalen over het wereldrijk van de Inka.

1520          Andrés Niño vaart van de Panama kolonie naar het noorden de kust af en verkent Meanguera eiland in de
              golf van Fonseca, Jiquilisco Baai en Lempa River waar hij het Maya volk pipil van Cuzcatlan ontdekt maar 
              hij ondervind weinig tegenstand daar 80% van de bevolking is omgekomen een pest epidemie, 1524 steekt
              Pedro Alverado de Rio Paz maar word verslagen in veldslag door Atlacatl en raakt kreupel waarna hij zijn 
              broer Gonzalo het gebied onderwerpt 1525-1528.
              Pedro´s neef Luis de Moscoso sticht de kolonies/steden San Miguel en Diego de Holguin op de ruines van
              Cuzcatlan San Salvador, zij worden echter snel weer verdreven door Lenca Rijk o.l.v. prinses Antu Silan Ulap I
              vanuit de Intibucá bergen en pas 1537 kunnen Spanjaarden de hun kolonie herbouwen vanwaar ze de provincie
              De Nuestro Señor Jesus Cristo, El Salvador Del Mundo organiseren voor het vice koninkrijk Nieuw Spanje.

1521          Nu schepen vol goud (van Azteken) in Spanje arriveren gaat de kroon de nieuwe wereld serieus nemen
              en organiseerd hier zijn bestuur in Casa reales met kapitein generaalschap van Santa Domingo naast
              de al aanwezige Audiencia op Hispaniola in 1526 en Nieuw Spanje in 1527.

1521          Een volgende kolonie door Ponce de Leon opgezet in Florida word door lokale stammen vernietigt.

1522          Een expeditie in de zuid zee van Gil Gonzalez Davila varen van Panama naar het zuiden waar ze het Maya gebied
              verlaten en gebied onder invloed van de Chibcha ontdekken en roven een grote lading goud van het kustgebied 
              dat ze Costa Rica (rijke kust) noemen, latere expedities treffen echter alleen natuurvolken aan zoals Bribri
              en Boruca stammen, 1524 word hier de kolonie Villa Bruselas allleen opgezet om dit gebied op te eisen voor 
              het vice koninkrijk Nieuw Spanje als buffer tegen zijn rivaal van het vice koninkrijk Granada.

1522          In 1519 kan kapitein Andrés Niño die een expeditie in de Zuid Zee (stille oceaan) wil maken door
              deelname van Gil González Dávila (notaris van de Spaanse kroon in Hispaniola sinds 1508) toestemming
              krijgen van de Spaanse kroon met de opdracht dat Gonzales Davila het bestuur van de Panama kolonie
              controleerd en zij vertrekken gelijk juni 1519 vanuit Spanje.
              Zij komen januari 1520 aan in de Acla kolonie, daar krijgt Gonzales snel ruzie met gouverneur Avila
              over de inspecties en dwarsboomt Gonzales in de organisatie van zijn expeditie waardoor hij uiteindelijk
              vertrekt naar de Parel eilanden, (1513 door Gaspar de Morales veroverd die alle inwoners heeft gedood in
              zijn rooftocht naar parels) hier is een haven aangelegd op eiland Conora als steunpunt voor expedities
              naar het zuiden waar Gonzales steun vind voor de bouw van 4 Briganten op het eiland Terarequi.
              Gonzales en Nino vertrekken met hun vloot 26 jan.1522 maar vanwege lekages land de vloot in Charco Azul
              baai voor reparaties, Gonzales trekt met het leger alvast overland langs de kust naar het noorden en
              overvalt vissersdorpen van het Chontal volk om Goud en sieraden te roven en de bevolking trouw aan de
              katholieke kerk af te laten zweren.
              In de Salinas baai ontmoet hij Nino met de vloot, Nino vaart met twee schepen noordelijk voor verkenning
              van de kust en ontdekt de Corinto baai en Fonseca Golf, Gonzales laat 2 boten hier achter en trekt weer
              het binnenland in en verkent de basins van Nicaragua en Managua meren waar hij zijn rooftocht naar Goud
              onder de Chorotega en Niquirano volken voortzet maar uiteindelijk door een leger van 3 000 krijgers
              bij de stad Nicarao word verjaagd en met 1 boot de Salinas baai weer verlaat
              Nadat hij Nino vind keert de vloot terug met een schip vol Goud (van de Chontal) naar de Panama kolonie
              (juni 1524) waar Avila hem probeerd te arresteren en beslag te leggen op zijn Goud maar Gonzales weet
              met zijn Goudschat naar Santa Domingo te ontkomen waar hij een nieuwe expeditie regelt.
              Gonzales vertrekt jan.1524 vanuit Santa Domingo, na een storm arriveerd hij bij Puerto Caballos waarna
              hij westelijk de kust volgt tot Amatique baai en de Dulce rivier opvaart en sticht hier de kolonie
              San Gil de Buenavista waar hij de groep kolonisten afzet waarna hij weer terugkeert naar Puerto Caballos
              vanwaar hij overland naar de zuid zee (stille oceaan) trekt.
              Onderweg komt hij een Spaans leger tegen o.l.v. Cordoba gestuurd door Avila die hij overmeestert en
              verjaagt, echter een kleine groep o.l.v. de Soto volgt de expeditie van een afstand tot Gonzales hen
              ontdekt en ook verjaagd maar beslist dan toch terug te keren naar Puerto Caballos waar hij door
              Cristóbal de Olid word overvallen en gevangen genomen.
              Olid zag de expeditie van Gonzales aan voor een leger wat Cortez had gestuurd om hem te arresteren, dit
              leger van Francisco de las Casas komt later aan en worden ook overmeestert en gevangen genomen door Olid,
              nu worden Olid zijn mannen bang dat snel nog een leger op hen word afgestuurd en zij nemen Olid gevangen
              en bevrijden La Casas en Gonzales die Olid executeren en dan samen vertrekken naar Vera Cruz, Gonzales
              laat Lopez de Aguirre achter om bij Puerto Caballos de kolonie Trujillo te stichten wat hij uiteindelijk
              verder oostelijk doet.

1523          De kapitein van de Franse kroon Jean Florin overvalt een Spaanse vloot beladen met Goud, de Franse kroon
              die met Spanje een conflict uitvecht in Italiaanse Oorlogen 1494–1559 gaat daarna allerlei zeevaarders
              Kaperbrieven uitdelen om Spaanse schepen beladen met Goud te overvallen onder bescherming van Frankrijk
              die bekent worden als Corsairs.

1523          Francisco de Garay word als gouverneur van Jamaica vervangen door Pedro de Mazuelo en Garay vertrekt
              in naam van de koning met een groot leger naar Panuco wat door kolonisten van Cortez word bewoont, na
              smeekbedes van Cortez trekt de Spaanse kroon de volmachten van Garay in en word hier vermoord.

1523          Voor Cortez verovert Cristóbal de Olid met het Taxlacaanse leger de Rijken Jalisco en Colima en
              word beloont met de opdracht het land westelijk van de Maya´s van Yucatan te veroveren en hij vaart
              uit van Havana met 400 man waarna hij zijn onafhankelijkheid van de Spaanse kroon verklaart en alle
              veroveringen voor zichzelf opeist waarna hij land in de Tela baai waar hij dichtbij in het handelsdorp
              Tetela gastvrij word ontvangen en zijn kolonie Triunfo de la Cruz sticht.
              Cortez stuurt een vloot o.l.v. Francisco de las Casas eind 1524 om hem te arresteren, als oostelijk
              een Spaanse expeditie van Gonzales aan land gaat voelt Olid zich bedreigt, verslaat hen en neemt
              Gonzales gevangen, een storm doet La Casas vloot voor de kust stranden en na twee dagen worden
              de overlevenden met La Casas door Olid gevonden en ook gevangen genomen.
              Uiteindelijk rebelleert het leger van Olid en bevrijden La Casas en Gonzeles die Olid executeren
              waarna ze vertrekken naar Vera Cruz waar ze ruzie krijgen met de plaatsvervanger van Cortez die
              hen geketent naar Spanje afscheept, La Casas sticht oostelijk in de baai van Honduras de haven Trujillo
              die de balngrijkste export-haven word voor edelmetalen uit Nieuw Spanje en hoofdstad van de nieuwe 
              provincie Honduras.

              Cortez land in kustgebied van Honduras waarbij een aantal paarden
              verdrinken en noemt de plek Puerto de Caballos en sticht de kolonie Nuestra Señora de la Navidad 1525.

1523          Francis I koning van Frankrijk steunt de burgers van Lyon voor een expeditie o.l.v. de Italiaanse zeevaarder
              Giovanni da Verrazzano om een zeewaeg langs de Nieuwe wereld naar Catay te zoeken en hij verkent als eerste
              de Atlantische kust van noord Amerika en hij eist New foundland voor de Franse kroon 1524.

1524          Avila gouverneur van Castilla de Oro stuurt Francisco Hernandez de Cordoba (junior) lk2 op overlandse 
              expeditie vanuit Panama naar de Golf van Nicoya vanwaar hij het binnenland intrekt en organiseerd met 
              verdragen van Chorotega en Niquirano de kolonies Granada aan Nicaragua meer en Leon aan Nicaragua meer
              welke de laatste de hoofdstad word van de niewe provincie Nicaragua.

1524          Cortez stuurt zijn ondergeschikte Pedro de Alvarado ook naar het zuiden waar hij op bloedige veroveringstocht
              gaat met een Spaans leger en Cholula en Tlaxcala krijgers en verslaan het Tzutuhilsvolk L2 1524 nabij hun
              hoofdstad Chuitinamit bij Panajachel aan het Atitlan meer en verovert de hoofdstad Mixco Viejo van het
              Poqomam volk en de hoofdstad Zaculeu 1525 van het Mam volk waarmee hij de Maya van het Soconusco gebied 
              heeft onderworpen.
              In het bergland sluit het Kaqchikel volk, dat door Q'umarkaj was onderworpen, zich aan bij de Spanjaarden
              en nadat zij het Q`umarkaj leger van 8 400 krijgers hebben verslagen veroveren ze de hoofdstad Ixmeche 1525
              waar Alverado de Adel bijeen laat komen in het paleis wat hij laat platbranden, daarna branden ze de stad
              tegen de grond, de Kaqchikel keren zich hierna tegen de Spanjaarden en verjagen hen weer uit de stad.
              Alverado veroverd dan de stad Tecpan Guatamala 1526 maar worden ook van hier door de Kaqchikel verdreven en
              uiteindelijk verhuizen ze naar Ciudad Vieja 1527 wat de hoofdstad word waar ze hun kolonie Santiago de los
              Caballeros de Guatemala opzetten vanwaar ze de Guatamala provincie voor het vice koninkrijk Nieuw Spanje 
              organiseren.
              1541 verhuizen de Spanjaarden de hoofdstad nogmaals en wel naar Antigua Guatemala bij de ruinen van
              van Kaminaljuyu en 1542 krijgen zij een eigen Audiencia als apart bestuur voor het gebied van de Mayas
              van Yucatan tot Costa rica (integenstelling tot de Azteken van Mexico), na vernietiging door een Lahar 
              1547 word de stad nog in de buurt weer herbouwt.
              Popul Vuh - Maya religieuze kroniek

1524          Als Cortez vertrekt voor langere periode naar het zuiden laat hij het bestuur van Nieuw Spanje over
              aan een triumvirate van Estrada, Rodrigo de Albornoz en Lic. Alonso de Zuazo 12.oct 1524 samen met
              het stadsbestuur, van Coatzacoalcos stuurt Cortez na twee maanden Gonzalo de Salazar en Pedro Almíndez
              die Estrada en Albornoz vervangen, Estrada en Albornoz worden op bevel van de kroon door Cortez weer
              in hun functie herstelt, na een opstand van het stadsbestuur moeten ze echter Mexico stad (Tenochtitlan)
              ontvluchten maar worden toch door Almindez gevangen genomen, begin 1526 worden Salazar en Alminez
              gevangen genomen door het stadsbestuur en vervangen door Francisco de las Casas en Pedro de Alvarado,
              zij worden echter gauw weer vervangen door Estrada and Albornoz voordat Cortez terugkeerd 25juni 1528
              met Gonzalo de Sandoval and Luis de la Torre, 22 aug. 1528 komt het bevel binnen dat Aquilar nieuwe
              gouverneur word maar omdat hij 1 maart overleden was neemt Estrada zijn plaats in.

1525          Nadat Nuño Beltrán de Guzmán de Spaanse koning Karel I vergezeld in Vlaanderen word hij door de
              Spaanse kroon benoemt tot Gouverneur van Panuco in de Nieuwe wereld waar Cortez voorheen de Spanjaarden
              onder Pinada had verdreven en nu kolonisten onder zijn gezag een kolonie had laten opzetten, Guzman
              vertrekt met Ponce de Leon naar Hispaniola 1526 vanwaar hij na een ziekte vertrekt naar Veracruz
              in mei 1527.
              Hier krijgt Guzman gelijk te maken met afkeer van de kolonisten die met bevriende Huastec stammen
              zijn bestuur proberen te ondermijnen, echter Guzman voert een campagne van terreur tegen de kolonisten
              en Huastec stammen die hem bekent maken in de Zwarte Legende.
              Guzman organiseerd vele encomienda's waarop slaven werken (krijgsgevangenen van zijn veldtochten) naast
              Huaxteken voert hij een langslepende oorlog tegen de onverslaanbare Mixteken die nu ook over vuurwapens
              en paarden beschikken, als Guzman president van de Audiencia word 1529 voert hij Razia's in Las Palmas/
              Rio Grande valley om slaven te ronselen voor de Antillen.

1526          De eerste poging van Koning Fernando II een raad van de kroon te organiseren in 1511 en gestrand
              was in de tegenwerking van Diego Columbus word, nu schepen beladen met Goud in Spanje binnenkomen,
              organiseerd Karel I serieus heropgepakt en de Royal Audiencia de Santo Domingo begint met hoge
              volmacht de controle en regulatie van de kolonies voor de Spaanse kroon.

1530          In Spanje weet Cortez koning Carlos I te overtuigen van zijn goede bedoelingen en belang en met titel 
              Markies van de Oaxaca vallei (Mexico stad regio) keert hij terug naar Vercruz, hier word hij beschuldigt
              van de moord op zijn vrouw en dat invloedrijke aanklagers een rechtzaak aanspannen als hij omgaat met
              leden in het bestuur Van Nieuw Spanje.
              In de vruchtbare Oaxaca vallei waar Cortez voorheen een welvarende Mixteekse bevolking aantrof is nu
              verarmt in crisis en de lanbouwproduktie word verwaarloosd, Cortes weet als landheer de pacht van
              het Spaans bestuur te beperken zodat de produktie weer toeneemt en bemoeid zich later ook weer
              met exploiratie van de Golf van Californie van Guzman en Antonio de Mendoza en organiseerd 1536 de
              expeditie van Francisco de Ulloa naar de golf Californie expeditie naar Californisch schiereiland.

              Parlementen (Audiencia) in de nieuwe wereld
              1511 Audiencia van Santa Domingo
              1511 Audiencia van Panama
              1527 Audiencia van Mexico
              1542 Audiencia van Lima
              1542 Audiencia van Guatemala
              1559 Audiencia van Charcas
              1563 Audiencia van Quito
              1563 Audiencia van Cuzco
              1565 Audiencia van Conception (Chili)
              1661 Audiencia van Buene Ayre

              1776 Viceroyalty of the Río de la Plata

              Kerk centra´s
              1511 Archdiocese van Santa Domingo
              1513 Diocese van Panama
              1534 Diocese van Leon
              1534 Diocese van Guatamala
              1539 Diocese van Chiapas
              1546 Diocese van Popayan
              1546 Archdiocese van Mexico
              1546 Archdiocese van Lima
              1556 Diocese van Verapaz
              1561 Diocese van Comayaques

de militaire bond Nieuw Engeland kolonie 1643 en
           beginnen de Brits-Hollandse oorlogen 1652–1654 eindigt onbeslist,
           1665–1667 trekt de WIC zich uit noord Amerika en 1672–1674 wint
           de WIC de hegemonie over de Atlantische oceaan.

          

           (met rechten tussen Charles and Merrimack Rivieren)
 

1763-1783  Amerikaanse revolutie
           Na de Frans-Engels oorlog in Amerika 1763 wil Engeland de kosten van verdediging
           van de oostkust van 200 000 pond regelen met Sugar Act en Currency Act 1764 en
           gevolgt door Quartering_Acts en Stamp act 1765 voor 78 000 pond, 9 Engelse kolonies
           (op de ex-Nederlandse kolonies na) organiseren het Stamp act congress in
           de stad New_York.
           Ze eisen vertegenwoordiging van de kolonies in het Engelse parlement in
           uitspraken aangaande de kolonies, Engeland trekt dan de stamp act in maar slaat
           medezeggenschap van de kolonies in Engeland af, Benjamin_Franklin blijft pleiten
           voor medezeggenschap en de groepering zonen der vrijheid o.l.v. Samuel_Adams
           saboteren Brits beleid in Amerika waarover koningsgezinde kolonisten klagen.
           Als de Townshend_Acts 1767 weer protesten uitlokt worden extra troepen gestuurd
           naar Boston culminerend in het Boston_Massacre waarop protesten sterk toenemen
           en Engeland alle nieuwe wetten terugneemt waarop de rust wederkeert.
           Als de zonen van vrijheid o.l.v. John_Brown een Britse legerboot bij Gaspee
           (Rhode Island) tot zinken brengt worden enkele daders opgepakt waarop Engeland
           uitlevering eist waardoor weer de onrust uitbreekt van anti-Brits sentiment 1772 en
           Samuel Adams organiseerd alle anti-Britse bestuurders in Committees_of_Correspondence
           die ondergronds bestuur organiseren in elke kolonies met congressen.
           Als Engeland 1773 de Tea Act uitvaardigt waarmee de OIC thee onder de marktprijs kan
           verkopen in Amerika, worden boten uit India geweigert te ankeren en in Bosten worden
           3 schepen overmeestert en hun lading thee in zee gegooit met Boston_Tea_Party eind
           1773 en het nieuwe jaar reageert Engeland met de Intolerable_Acts om Boston te straffen
           De kolonisten in Boston organiseren de verzetsgroep Suffolk_Resolves terwijl de
           Commitee of Correspondance delegaties organiseerd van alle kolonies in het
           1ste_Continentale_Congress dat een boycot op Britse produkten uitroept 1774
           en besluit het Britse beleid alleen ondergronds te saboteren en overal worden
           verzetsgroepen georganiseerd voor een komende opstand.
           Bij Boston zijn de Suffolk resolves al actief met een beleg van Boston en
           gevechten bij Lexington_en_Concord herfst 1774, ze worden echter verslagen in
           slag bij Bunker_Hill zomer 1775 waarop de Koning de opstand van Amerikaanse
           kolonien officieel erkent.
           Het North_Carolina_Provincial_Congress roept op om voor onafhankelijkheid te kiezen
           terwijl Thomas Paine's pamphlet Common Sense tegen monarchie populair word, andere
           kolonies regelen hun eigen constitutie en verdrijven vertegenwoordigers van het
           Brits gezag, als begin 1776 Engeland een handelsblokkade regelt hebben alleen de
           ex-Nederlandse kolonien New York, New Jersey, Maryland, Pennsylvania en Delaware
           nog niet beslist.

1791-1804  Revolutie van Hispaniola
           Het westen van eiland Hispaniola wat door Fransen piraten was bezet word
           1659 geherorganiseerd tot de Franse kolonie St Dominique door Spanje erkent
           in 1693 waar succesvolle suiker en koffieplantages (50% wereldmarkt) worden
           georganiseerd door 32 000 blanken, uitgevoerd door 450 000 Afrikaanse slaven
           Hier leeft de helft van Afrikanen van de Caribean en waarvan 2/3 geboren is
           in Afrika wat getuigt van een hoog sterftecijfer, er zijn ook 22 000
           Gens_de_couleur (vrije Afrikanen met burgerrechten, vaak kinderen van
           Afrikaanse sexslaven).
           Eind 18de eeuw hebben Gens de couleur 1/3 van de plantages in handen waarop
           1/4 van de slaven werken als 1787 in Frankrijk de koning word verstoten door
           volksraad die gelijke rechten eist voor alle Franse burgers waarop in Saint
           Dominique de Gens de couleur Julien Raimond en Vincent Ogé ook het kiesrecht
           opeisen voor vrije Afrikanen tot Oge op brute wijze word vermoord zomer 1791.
           Franse plantage-houders zijn dan bezig hun onafhankelijkheid te realiseren
           met een referendum wat de slaven zorgen baart omdat veel Franse wetten die
           slaven beschermen dan vervallen en dat jaar beginnen gevluchte slaven o.l.v.
           Dutty_Boukman gewapend verzet wat in het noorden snel aangroeit met weggelopen
           slaven tot 100 000 man die 180 plantages overvalllen en binnen enkele weken
           de controle in het noorden overnemen en 1/3 van Saint Dominique begin 1792.
           De regering in Parijs besluit naast burger-recht ook politiek-recht toe
           te zeggen en stuurt een leger van 6 000 man naar het eiland om de opstand
           in te perken terwijl Spanjaarden met Britten de slavenopstand bevoorraden
           tot van het Franse leger nog maar 3 500 man rest en een Brits en Spaans
           leger binnenvallen.
           De regering in Parijs besluit dan de slavernij af te schaffen en een
           groot deel van de weggelopen slaven o.l.v. Toussaint_L'Ouverture kiezen
           dan de zijde van het Franse leger en verjagen de Spanjaarden hetzelfde
           jaar, de Britten 1798 en vallen het Spaanse oosten binnen waar ze alle
           slaven bevrijden 1801.
           Dat jaar neemt L'ouverture officieel de leiding als gouverneur van het
           gehele eiland Hispaniola en zet een constitutie op met vergaande autonomie,
           in Parijs heeft Napoleon nu de leiding overgenomen en besluit L'ouverture
           af te zetten en het oosten terug te geven aan Spanje en stuurt Frans leger.
           Het moderne Franse leger krijgt het jaar daarop de overhand en L'ouverture
           geeft zich 1802 over als zijn rebellenleger word opgenomen in het nationale
           leger, L'ouverture word echter opgepakt en naar Frankrijk verscheept en
           sterft in een kerker in de Franse Alpen.
           Als het Franse leger beraad om slavernij weer in te voeren organiseren
           Gens de couleur o.l.v. Dessalines opnieuw een opstand en eind 1802 als een
           groot deel van de Fransen door ziekte is gedood neemt Rochambeau hier de
           leiding over, in 1803 verliest Frankrijk zijn bezittingen in noord Amerika
           (Canada en Missisippi basin) en trekt Napoleon zijn ook troepen terug uit
           Saint Dominique voor de strijd in Europa.
           Op 1 jan 1804 roept Dessalines de onafhankelijkheid uit waarop alle blanken
           van het eiland worden verjaagd of gedood in Haiti genocide waarna alle
           inwoners een dienstplicht word opgelegt voor heropbouw van de plantages
           en verdediging van zijn landsgrenzen en betalen jaarlijks 150 000 000 aan
           Frankrijk voor erkenning van zijn Republiek.

1800-1850  Onafhankelijkheids bewegingen van Latijns Amerika

1807-1822  Onafhankelijkheid  van Santa Cruz/Brazilie
           Als Napoleon's leger de Franse revolutie naar Spanje brengt 1807 verhuist Joao IV
           kroonprins van Portugal zijn hof naar zijn Santa Cruz/Brazil kolonie in Amerika
           nadat hij in Salvador vanwaar hij handel met Engeland hervat vestigt hij zich in 
           Rio de Janeiro vanwaar hij de Unie van Portugal, Brazilie en Algarves 1815 en
           als Maria koningin van Portugal sterft 1816 word Joao IV gekroont in Rio 1818.
           In 1812 heeft het Britse leger de Fransen uit Portugal verjaagd en besturen de
           gouverneurs het moederland die Lissabon weer hoofdstad en Joao IV keert terug
           naar Portugal maar laat kroonprins Pedro achter die zich 1822 laat kronen tot
           koning van (een onafhankelijk) Brazilie.
            Brazilie verovert 1821 Provincia Oriental del Río de la Plata/Uruguay van Spanje
            als Província Cisplatina.
1807-1822  Onafhankelijkheid  van Nieuw Spanje
           In Nieuw Spanje voelen Criollos (Spanjaarden geboren in Amerika) zich achtergesteld
           jegens Peninsulares (Spanjaarden geboren in Spanje), na de opstand in Haiti organiseren
           laag betaalde Criollos o.l.v. Pedro_de_la_Portilla het Complot_van de_Machetes 1799 om
           de onderkoning Azanza en Peninsulares te verjagen en een Congress te organiseren zoals
           in de VS maar het complot word verijdelt.
           Hierna organiseerd Miguel_Hidalgo_y_Costilla oppositie onder welgestelden in Queretaro
           waaronder generaal Ignacio_Allende, als Hidalgo priester is in Dolores en hij vervolgt
           word roept hij met Grito_de_Dolores de dorpsbevolking op voor een opstand georganiseerd
           door Allende in een leger dat de omgeving intrekt om het Spaans bestuur te verjagen 1810.
           Als het verzetsleger is aangegroeit tot 30 000 man treffen ze een Spaanse leger bij
           Guanajuato wat ze verslaan en vervolgen hun tocht naar Mexico stad waar ze nog een
           Spaans leger verslaan, nu laat Hidalgo het verzetsleger zich ingraven bij Calderon
           waar het Spaanse hoofdleger hen verslaan, het verzetsleger dat vlucht word voor de
           grens van de VS opnieuw verslagen en opgerold 1811.     
           Hierna komen overal groepen in verzet waavan een groep van Guadalupe Victoria
           (José Miguel Fernández y Félix) in Puebla en Vicente Guerrero in Oaxaca de grootste
           worden 1815-1821 maar het verzet word door het Spaanse leger aan de kant gewerkt
           zonder steun van de welgestelde Criolles.
           Als onderkoning Apodaca een Spaans leger o.l.v. Iturbide erop uitstuurt om Guerrero
           in Oaxaca op te rollen besluit Iturbide met zijn leger in Iguala ook voor de
           onafhankelijk van New Spanje maar met een koning uit de Spaanse koningsfamilie
           met Plan van Iguala en met Guerero organiseerd hij het leger van de_drie_garanties
           die wel steun krijgt van de welgestelde Criolles.
           Het leger o.l.v. Iturbide krijgt snel de overhand, als aan einde zomer 1821 de
           onderkoning vertrekt word het verdrag van Cordoba opgezet en trekt het leger van de
           drie garanties Mexico stad binnen en roept het onafhankelijke 1ste_Mexicaanse_Rijk
           uit waarvoor ook een Criolles adel een koning kan leveren, in de zomer 1822 laat
           Iturbide zich uitroepen tot (1ste) keizer van Mexico en vervangt het congress
           door een junta van sympathisanten.
1807-1822  Onafhankelijkheid van het Generale kapiteinschap Guatamala
           In Spanje weet Charles_IV koning van Spanje een complot van zijn zoon kroonprins
           Ferdinand_VII gesteunt door Napoleon te verijdelen 1807 maar uiteindelijk dwingt
           een volksopstand in Aranjuez Charles IV tot aftreden, hij echter regelt met Napoleon
           zijn opvolging door Joseph Boneparte, Ferdinant VII word gevangen gezet in Chateau_de
           Valencay waarvoor het volk in opstand komt georganiseerd door junta's (onafhankelijke
           volksraden) vanuit de grote steden waarop het Franse leger binnenvalt om hen
           te bestrijden.
           Sinds Amerikaanse en Franse revolutie pleit het bestuur van de San Salvador provincie
           al voor onafhankelijkheid van het Generale kapitainschap_Guatemala en als in Spanje
           1807 een troonstrijd begint organiseren Santiago José Celis, broers Nicholas, Vicente,
           Manuel Aguilar, priester José Matías Delgado, Manuel José Arce en Juan Manuel Rodríguez
           protesten in San Salvador voor onafhankelijkheid.
           Er word ook oppositie georganiseerd door San Miguel, San Vicente en Santa Ana maar
           een Spaans leger o.l.v. Jose de Aycinena drukt de opstand neer in de steden
           waarna in de provincie Nicaragua in de steden Leon en Granada protesten voor
           onafhankelijkheid beginnen maar ook deze worden binnen een maand onderdrukt.
           Hierna word 1812 op bepalingen uit Spanje van de Cadiz Cortes uitgegaan en
           een junta word opgezet o.l.v. José Matías Delgado over het kapiteinschap Guatamala,
           Costa Rica heeft zich dan afgescheiden en aangesloten bij Gran Columbia, in navolging
           van Mexico organiseren de leidende Criolles een Congress waarop de onafhankelijkheid
           word uitgeroepen van de Federale_Republiek_van_Centraal_America 1822.
           Onenigeheid tussen de republieken leis er 1831 dat de hoofdstad van Guatamala stad
           word verplaatst naar San_Salvador wat niet kan baten en eind 1938 scheiden Nicaragua,
           Honduras en Nicaragua zich af waarop El Salvador en Costa Rico ook hun onafhankelijk
           heid regelen 1841.
1810-1822  Onafhankelijkheids oorlog van Venezuela
           Als Francisco_de_Miranda het Spaanse leger in Florida verlaat bezoekt hij de
           onafhankelijke VS 1783 en bereist Europa waar hij 1791 deelneemt aan de Franse
           revolutie, met Britse hulp keert hij 1806 terug naar zijn geboortegrond, het
           Kaptitein_Generaalschap_Venezuela waar hij de Spaanse en Portugese kolonies
           wil verenigen in een post Inca Rijk onafhankelijk van Spanje.       
           Na enkele tegenslagen sluit Spanje vrede met Engeland en geeft Miranda op,
           echter Spanje word verovert door de Fransen waar Napoleon zijn broer Joseph
           installeerd als koning in onmin met vele onderdanen en alweer in Venezuela
           worden de Spaanse gouverneurs verjaagd 1810 en vervangen door Junta/regering
           van de rijksten o.l.v. Miranda en Simon_Bolivar die de onafhankelijke
           1ste_Republiek_van_Venezuela stichten, een opstand van Maracaibo, Guayana
           en Coro o.l.v. Monteverde met Spaanse steun eindigt de 1ste republiek 1812.
           Miranda en Bolivar reizen dan zuid Amerika af waar ze verzet organiseren in
           andere regio's en Bolivar organiseerd Verenigde provincies van Granada (Columbia)
           in het Spaans Koninkrijk_Granada en vanwaar hij dan Venezuela verovert 1813
           en sticht de 2de Republiek, 1815 volgt de Spaanse herovering van Venezuela en
           Granada maar Bolivar verjaagd de Spanjaarden uit Granada maar ook Panama,
           n.Ecuador en w.Veneziela verenigt in Gran Columbia 1819 en veroveren met
           Royal_Audience_of_Quito z.Equador 1822 en de rest van Venezuela 1823.
1810-1818  Onafhankelijkheids oorlog van Rio de la Plata
           Tijdens Brits-Spaanse oorlog valt een Brits leger Onderkoningschap Rio_de_la_Plata
           binnen en veroveren Buenos Aires 1806 maar worden al gauw weer verdreven door het
           koloniale leger o.l.v. Santiago_de_Liniers wat daarna word uitgebreid met burger-
           milities waaronder Regiment_of_Patricians ook politiek aktief is, een nieuwe Britse
           aanval verovert Montevideo maar worden bij Buenos Aires weer verdreven 1808.
           Hierna word onderkoning Rafael_de_Sobremonte afgezet en als Spanje door Frankrijk
           word bezet organiseerd Javier de Elío een Junta in Montevideo, Martín de Álzaga
           plannen voor een junta in Buenos Aires worden verijdeld waar Cisneros nieuwe
           onderkoning word, in Spanje word de Junta van Cadiz hervormt tot Cortez van Cadiz
           met dictatoriale macht die in Buenos Aires word afgewezen in Mei_Revolutie.
           Hier word een Primera_Junta opgezet die het koloniale verzet tegen Spanje in
           Rio de la Plata organiseerd in Verenigde provincies van Rio de la Plata VPRP en de
           nieuwe onderkoning naar Spanje terugstuurt, Spaanse troepen nemen in Montevideo
           de controle waar de nieuwe onderkoning Francisco_Javier_de_Elio word opgezet.
           Als de Audiencia_van Charcas in hoog Peru/Bolivia zich in Junta organiseerd
           gevolgd door nog een junta in La Paz, een Spaans leger maakt echter snel korte
           mette met hen waarna op het platteland de Republiqueta verzet organiseerd gesteund
           door een VPRP leger o.l.v. Juan José Castelli dat hoog Peru/Bolivia binnenvalt
           1810.
           Een aanval o.l.v. Manuel Belgrano op de Parana_rivier mislukt waar La Provincia
           van Rio de la Plata zich onafhankelijk van zijn omgeving onafhankelijk maakt 1811
           o.l.v. van Rodriguez die bestuur organiseerd naar voorbeeld van Rousseau's
           Social Contract tot zijn dood 1840, een Spaanse tegenaanval o.l.v. Pio_de_Tristan
           op hoog Peru word afgeslagen in 2de_Alto_Peru campagne door Castelli.
           De Junta word 1811 hervormt tot 1ste Triumvirate tot José de San Martín de
           Granaderos a caballo organiseerd die een 2de Triumvirate organiseerd eind 1812 en
           een Spaanse aanval bij San Lorenzo afslaat waarna het 2de Triumvirate weer word
           vervangen door Volksraad o.l.v. Posadas 1813 en organiseerd onder Britse leiding
           een eigen vloot die de Spaanse schepen van Montevideo verjagen zomer 1814.
           Spanjaarden heroveren hoog Peru en houden stand tegen het koloniaal verzet, als 1815
           in Spanje Ferdinant VII word herstelt op de troon besluit de volksraad in Buenos Aires
           o.l.v. Ignacio_Alvarez_Thomas de onafhankelijkheid uit te roepen van Verenigde
           provincies van Rio de la Plata.
           Als San Martin de leiding over het leger in het noorden neemt besluit hij een aanval
           op Peru te ondernemen via het Generale Kapiteinschap_Chili en verslaat het Spaanse
           leger o.l.v. Osorio bij Chacabuco waarna hij onder gejuich Santiago de Chili binnen
           wandelt na een nederlaag bij Cancha_Rayada herfts 1818 weten ze toch het Spaanse leger
           definitief uit te schakelen bij Maipu, Brazilie verovert Provincia Oriental (Uruguay)
           in 1821.
           Dan organiseerd San Martin met Bernardo_O Higgins de aanval op Peru en Bevrijding
           van Peru Expedition verovert een bruggehoofd in de Pisco baai waar San Martin met
           zijn leger naar toe trekt, na deze aktie komen de Grenadiers van Cuzco in opstand
           en roepen de onafhankelijkheid uit van Equador, de Republikeinen veroveren het
           laagland en het leger van San Martin trekt zomer 1821 Lima binnen.
           In 1824 word het Spaane hoofdleger o.l.v. Jose_de_la_Serna_e_Hinojosa in Peru
           verslagen door een kolonial leger van Sucre en na de val van Ell Callao word
           het laatste Spaanse leger o.l.v. Olañeta verslagen in hoog Peru 1825 dat word
           georganiseerd in een onafhankelijk Bolivia.

Sebastián Vizcaíno

1524          La Casas word als gouverneur 1526 vervangen door Hernando de Saavedra die voor de rechten van de volken
              pleit en 26 october nog word vervangen door Diego López de Salcedo die langlopend conflict begint met
              Avila gouverneur van Castilla del Oro in het zuiden over de grens tussen beide en sterft 1530 waarna
              gouverneurs worden vermoord of snel vertrekken tot 1536 Pedro de Alverado een overeenkomst regelt, 
              1537 word hij echter vervangen door Francisco de Montejo die het conflict weer begint en krijgt ook te 
              maken met een heftige strijd tegen het Lenca volk (Alonso de Cáceres geeft vuurwapens) 1537-1538 deze 
              tijd worden ook rijke Goud aders bereikt bij de kolonie Garcia, de raad van Indie in Spanje vervangt 
              1539 Montejo weer met Alverado.